Wesoła krowa i masło orzechowe

Czyli o tym co jemy w Zambii.

Pieczywo

W Polsce jeden z najbardziej podstawowych składników diety. Tutaj występuje w formie chleba tostowego. Dostępne są także pszenne bułeczki.

Wędliny, mięso

Ciężko dostać dobre wędliny. Większość ma kolor tak wściekle różowy, że mam wątpliwości co do ich zjadliwości. Najczęściej jedzonym mięsem obiadowym jest kurczak. Powszechne są również ryby.

Masło

Można kupić roślinne, śmietankowe a także masło orzechowe. To ostatnie najczęściej gościło na naszym stole. W połączeniu z kromką chleba tostowego i łyżeczki dżemu stanowiło moje śniadanie przez kilka dobrych miesięcy. Później nieco się znudziło więc zastąpiły je płatki owsiane zalane wodą z dodatkiem sezonowych owoców, najczęściej bananów.

Owoce

Banany, papaje, mango, arbuzy, pomarańcze, mandarynki, passifruty, awokado... W zależności od pory roku. Bez problemu można kupić kilka odmian bananów. Mi najbardziej smakują małe, nieco słodsze i twardsze niż te dostępne w Polsce. Największą popularnością w Makululu cieszy się mango. Obecnie przypada czas kwitnienia, w grudniu i styczniu – owocowania. W pozostałych miesiącach – czas wspominania i wyczekiwania. Dzieci je uwielbiają i kiedy powiedziałam im, że w Polsce nie mamy na każdym kroku drzew mango stwierdziły jednogłośnie, że nie mogłyby żyć w takim kraju.

Różne odmiany bananów

Warzywa

Pomidory – na bazarku ułożone w równe stosiki gotowe do sprzedaży.

Rynek warzywny

Kukurydza – sprzedawana w kolbach lub wyłuskana, często przed spożyciem prażona na rozżarzonym palenisku. Powszechny jest też popcorn. Małą zafoliowaną torebkę popcornu można kupić za 50Ngwe (=0,5Kwacha ~ 20gr).

Dynie

Kapusta

Soja

Fasola

Różne odmiany fasoli

Bakłażany

Orzeszki ziemne - sprzedawane surowe, gotowane lub prażone

Słodkie ziemniaki (bemba: ifiumbu)– sezon na nie przypada w miesiącach czerwiec-lipiec. Mi najbardziej smakują gotowane w skorupkach z dodatkiem masła i soli.

Typowe – nietypowe

Mukoyo – biały, słodki napój zrobiony z mąki kukurydzianej i korzeni mukoyo

Maheo - również biały, słodki napój podobny do mukoyo, z tą różnicą, że nie dodaje się do niego korzeni mukoyo

Siedmiodniowiec (Seven Days) - piwo robione z mąki kukurydzianej. Nazwa wzięła się od tego, że wilgotną mąkę z cukrem pozostawia się na siedem dni do sfermentowania.

Mukojo

Nshima (ugwali) – gotowana na gęsto mąka kukurydziana z wodą, bez smaku, formuje się z niej kulki wielkości małej pięści i zjada maczane w sosie; najczęstszy składnik obiadu.

Tobwa – gotowana mąka kukurydziana z wodą z dodatkiem cukru, rzadsza niż nszima, do picia

Trzcina cukrowa – chętnie żuta przez dzieci i dorosłych, z niej produkowany jest cukier

Mięso krokodyla – niezbyt popularne na stołach tubylców ze względu na przesądy związane z krokodylami; niemniej jednak dostępne. Krokodyle hoduje się w Zambii głównie ze względu na skóry, mięso jest produktem ubocznym.

Mięso krokodyla

Kapenta – małe rybki, gotuje się je często z olejem i pomidorami, zjada razem z nszimą

Typowy zambijski obiad: nszima, kapenta i gotowana kapusta z pomidorami

Catapilar – gąsienice, pieczone stanowią przysmak, wcale nie są takie tanie

Pieczone myszy – podobnie jak gąsienice – przysmak

Chikanda - pasztet z orzeszków ziemnych i "orzeszków chikanda" z dodatkiem sody, wyglądem przypomina wątróbkę. Orzeszki chikanda to tak naprawdę dziko rosnące brązowe bulwy storczyków wydobywane spod ziemi. Chikanda stanowi doskonałe źródło białka i minerałów (głównie wapnia).

Maniok (kassawa) – spożywa się gotowany lub pieczony; używany także do sporządzania maki

Dlaczego wesoła krowa?

Jednym z produktów jakie czasem kupowałam w Shoprite (sklepie samoobsługowym, powszechnym w całym kraju) był topiony serek w plasterkach, sprowadzany z Austrii, o nazwie "Happy Cow" (ang. wesoła krowa).

____

W Zambii dostępnych jest wiele różnych produktów. Istnieje grupa społeczeństwa, która może sobie pozwolić na zbilansowaną dietę. Niestety w dzielnicach takich jak Makululu wiele osób żyje z dnia na dzień ufając, że kolejnego dnia wystarczy mąki by ugotować n'szimę dla całej rodziny.